ЛіМаразм-545 "Сістэма ўчэпістых рук"

Міхась Южык

ЛіМаразм-545

Сістэма ўчэпістых рук

Нядаўна назіраў па ОРТ юбілейны канцэрт Іосіфа Кабзона, потым скачаў з Ютуба на флэшку і буду яшчэ праглядаць. Чалавек у 80 гадоў, амаль без адрыву, правёў на сцэне аж 5 гадзін. Мяняліся музыканты і партнёры, а хворы на рак Кабзон спяваў свае неўміручыя творы. 

Часам садзіўся голас, але валявымі намаганнямі артыст доўжыў песню. Іншы раз не трымалі ногі, і Кабзону падносілі крэсла, з якога ён працягваў выводзіць мелодыі не такім і старым голасам. Дасць і цяпер фору многім маладым малайцам, як, прыкладам, Баскаву, які апошліўся і дэградаваў, і згубіў адметны оперны тэмбр праз гадоў 10 эстраднага скакання па сцэне.

Кабзон жа стаіць манументам, не торгаецца, а 60 гадоў не сыходзіць з галоўных сцэн СССР, СНД і Расіі.

Менавіта гэтае стаянне з прамой спінай і амаль безэмацыянальным тварам мяне раздражняла ў Кабзону з дзяцінства. Занадта сур’ёзна ўсё, як на партыйным сходзе. Не тое – мой любімец Леў Лешчанка, пры з’яўленні якога адразу павышаўся настрой, у кватэры святлела ад шырокай і чыстай душы спевака, ад магутнага і душэўнага, здавалася, з саміх нетраў народа голасу.

Але з цягам гадоў я перагледзеў стаўленне да Кабзона. Асабліва пасля таго, як ён не раздумваючы пайшоў перамаўляцца з чачэнскімі тэрарыстамі, што захапілі закладнікаў у мюзікле “Норд-Ост”. Бандыты, якія пакрысе адстрэльвалі людзей, маглі лёгка разабрацца і з афіцыёзным Кабзонам, нават не зважаючы на званне Заслужанага артыста Чачэнскай ССР. Дый ці ведалі яны пра тое званне?
Ніхто не пайшоў у пекла, а пажылы Кабзон рушыў, і дапамог, і вывеў з будынка, помніцца, некалькі чалавек.

Гэтак і зараз, змагаючыся гадоў 15 з ракам, ён штодня выходзіць на сцэну, працуе ў Дзяржаўнай Думе, вырашае праблемы людзей. Жыве з прамой спінаю, адным словам, не валяецца, чакаючы скону, як некаторыя пры такім жа дыягназе і ў 40, і ў 30 гадоў. Хоць бачна, што Кабзона часам хістае, што канцэнтрацыі ранейшай няма, што гаворка замаруджаная. Але як толькі на сцэну – уключаецца знакаміты малады голас, і ліюцца песні з высокай паэзіяй і пранізлівай музыкай.

Гэта асабліва важна на фоне цяперашняй так званай расійскай эстрады, якая апрыёры ёсць і эстрадаю беларускай за адсутнасцю апошняй як факту. Па сцэнах літаральна поўзаюць безгалосыя, потныя, валасатыя, расперазаныя і распранутыя. Барадатыя рэперы даўно зрабіліся мільянерамі і прадзюсіруюць гэтакіх самых: без музыкі, без сэнсу і без душы. Панты, адны панты. Музычныя каналы стала небяспечна ўключаць. Там ужо ў роліках рэальныя прыслужнікі сатаны.

І толькі на цэнтральныя каналы гэтую погань амаль не пускаюць, там яшчэ трымаюць Традыцыю і верхаводзяць старыя магікане: Кабзон, Лешчанка, Ратару, Леонцьеў, Вайкуле, прадукты рэгрэсіўнай, здавалася б, краіны Сярпа і Молата. Вось вам і свабода, і гуманізм еўрапейскі…

А што за магіканамі, змена якая? Ці не абваліцца ўсё мігам з сыходам спевакоў, якія нязменна і нязломна нясуць яшчэ ў масы Слова і Музыку. Ці не выскачаць адразу на цэнтральнае ТБ рэперы, валасатыя рокеры, галапупуыя з галажопымі, плюс яўныя педэрасты?
Кабзон зарабіў свой сацыяльны статус і дабрабыт талентам, працаздольнасцю, вернасцю ідэалам. І вось падумалася: а чаму ў беларускай літаратуры не так? Чаму, старыя, узгадаваныя на рэдакцыйнай плесні шыза-зялёныя грыбы – тармозяць літаратуру? 

Адказ у папярэднім сказе, выбачайце за таўталогію. Кабзон працаваў, выкладваўся, разрываў на сцэне душу – нашы слімакі толькі чапляліся за выгадныя і пажыўныя крэслы, душачыся за выдавецкія планы і ўдушаючы новыя таленты. Кабзон абапіраўся на рэальнага слухача, нашы цемрашалы – на чыноўную верхавіну, вылізваючы міністрам зады. Чытач калі і быў у іх акасцянелых мазгах, то ў пятым—дзясятым радзе, ніяк не бліжэй. Пісаць добра і цікава абсалютна не трэба было. Займі пасаду – і крытыкі будуць бегаць да цябе дадому, як Наста Грышчук – да Шніпоў, каб вырабляць там артыкулы, інтэрв’ю, выслужвацца, абслугоўваць. 

А захапіўшы пасаду як Салавей-разбойнік – трымайся, зрываючы да крыві ногці. Калі раптам адкажуць пальцы – чапляйся зубамі.